تجهیزات محافظ تنفسی

فعالیت حرفه ای کارگران ممکن است منجر به ایجاد مواد مضر آلوده کننده ی هوا شود. این مواد می تواند به شکل غبار، مه، بخار یا گاز باشد. برای مثال فعالیت های کاری زیر مواد مضر را وارد هوا می کند:
برش سنگ یا چوب
استفاده از موادی که حاوی حلال های فرار هستند
جوشکاری فولاد ضد زنگ
حفاری و معدنکاری در لایه های زغالی
بسیاری از کارگران از تجهیزات تنفسی استفاده می کنند تا از سلامت خود در محل کار محافظت کنند. این وسایل تحت عنوان تجهیزات محافظ تنفسی شناخته می شوند. در واقع تجهیزات تنفسی هوا را فیلتر می کنند تا مواد مضر را جدا کرده و هوای سالم برای تنفس کارگر در اختیار وی قرار دهد. این نوشتار در واقع راهنمایی برای مسئولین ایمنی معادن و سرپرست های محیط های کاری و صنعتی است تا انواع ماسک های تنفسی و مشخصات آنها را شناخته و بتوانند ماسک مناسبی را جهت محافظت سیستم تنفسی پرسنل در حال کار انتخاب کنند.

ماسک های تنفسی نیم صورت با مصارف کوتاه مدت

ضریب محافظت: این ضریب بطور ساده به صورت نسبت مواد مضر خارج به مواد مضر داخل تجهیزات محافظت تنفسی بیان می شود.

فیلترها
1- فیلترها براساس حالت مواد (ماده) مضری که در مقابل آنها استفاده می شود طبقه بندی می-شوند که می تواند به صورت فیلتر ذرات جامد یا مایع، گاز/ بخار، چندگاز یا ترکیبی (ذرات و گاز/ بخار) باشند.
2- فیلترهای ذرات، گازها یا بخارات را به دام نمی اندازد یا هیچ گونه محافظتی در مقابل محیط هایی که کمبود اکسیژن دارد نمی دهد.
3- فیلترهای گاز/ بخار در مقابل ذرات محافظت نمی کند یا هیچ گونه محافظتی در مقابل محیط هایی که کمبود اکسیژن دارد نمی دهد.
4- در نظر داشته باشید که فیلترهای ذرات در مقابل ابر(چیزی شبیه به مه) یا اسپری محلول های ارگانیک، موثر نیستند. به توصیه های موردنظر از تولیدکننده توجه کنید.

فیلترهای ذرات 
5- فیلترهای ذرات، ذراتی را که از بین آنها می¬گذرند (گرد و غبار، دود، مه، ابر، میکروارگانیزم ها) به دام انداخته و نگه می دارند. ذرات بزرگ نسبت به ذرات کوچک، راحت تر به دام می افتند. این فیلترها هم می توانند در مقابل ذرات جامد و هم ذرات مایع (مه، ذرات اسپری شده ی بسیار ریز و ائروسول ها) استفاده شوند.
6- فیلترهای ذرات براساس راندمان آنها طبقه بندی می شوند. فیلتر با حروف P (برای ذرات) و همینطوری عددی که نشان دهنده ی راندمان یا سطح محافظت فیلتر است، علامت گذاری می شود:

P1 = راندمان پایین

P2 = راندمان متوسط^*

P3 = راندمان بالا

* در محیط با دود غلیظ استفاده نشود مگر با تایید تولید کننده فیلتر ماسک

7- علاوه بر آن فیلترها با حروف زیر علامت گزاری می شوند:

NR = قابل استفاده ی مجدد نیست- برای یک شیفت کاری طراحی شده است (هشت ساعت) و می بایست در پایان کار آنها به صورت ایمن از بین برده شود.

R = قابل استفاده ی مجدد

علامت های N، P و R به صورت های زیر کاربرد دارند:

N: در شرایطی که ذرات غیر روغنی (oil) در محیط کار وجود دارند، فیلتری از هرکدام سری N، P و R می توان استفاده کرد. فیلتر N برای محیطی استفاده می شود که دارای ذارت غیرروغنی است.

R: اگرکه در محیط ذرات روغنی موجود باشد، فیلتر سری P یا R استفاده می شود. فیلتر سری R برای حداکثر 8 ساعت در محیطی که ذرات روغنی یا مواد پایه روغی وجود دارند به کار می رود.

P: اگرکه ذرات روغنی در محیط وجود دارند و قصد استفاده از فیلتر برای بیش از یک شیفت کاری است، تنها از فیلتر P استفاده می شود.

فیلترهای گاز/ بخار

8- این فیلترها برای جداسازی گازها یا بخاراتی که توسط کارخانه­ی سازنده مشخص شده، طراحی شده اند.

9- فیلترهای گاز/ بخار براساس ظرفیت آنها و نوع ماده ای که در مقابل انها استفاده می شوند، طبقه بندی می شوند.

10- ظرفیت این فیلترها در واقع به میزان مواد آلوده کننده ی مشخص شده که توسط آنها قابل نگهداری است، اطلاق می­شود (که در شرایط مشخص در یک تست آزمایشگاهی اندازه گیری می شود):

کلاس 1= ظرفیت پایین

کلاس 2= ظرفیت متوسط

کلاس 3 = ظرفیت متوسط

• توجه: نشانه ی ظرفیت روی فیلترهای گاز/ بخار، نشانگر خوبی برای زمانی که مواد احتمالا وارد ماسک می شوند نیست.

11- فیلتر (یا ماسکی که فیلتر روی آن قرار می گیرد) با عددی که نشان دهنده ی درجه ی ظرفیت و حروفی که نشان دهنده ی نوع ماده ای که این فیلترها برای استفاده در مقابل آنها مناسب اند (به جدول مراجعه شود)، علامت گذاری می شوند. همچنین فیلترهای گاز/ بخار دارای کد رنگی هستند. برای مثال، ماسک یا فیلتری که به صورت B2 – Grey علامت گذاری شده، در مقابل گازها و بخارات غیرارگانیک محافظت می کند و ظرفیت متوسطی دارد.

12- فیلترهای چندگازه

یک فیلتر چندگازه برای استفاده در مقابل بیش از یک نوع گاز یا بخار مناسب است. آنها برای نوع گازها/ بخاراتی که مناسب اند علامت گزاری می شوند (برای مثال A1B2 = فیلتر بخارات ارگانیک با ظرفیت کلاس 1 و فیلتر گازهای غیرارگانیک با ظرفیت کلاس 2).

13- فیلترهای چندگازه انتخابی برای کارفرمایانی است که در محل کار خود با چندین نوع گاز سر و کار دارند. فیلترهای چندگازه نسبت به فیلترهای تک گازه گران تر بوده و گران تر هستند.

فیلترهای ترکیبی

این فیلترها در شرایطی استفاده می شوند که می­بایست در مقابل هم ذرات و  هم نوع مشخصی از گازها یا بخارات محافظت به عمل آید. این نوع از فیلترها دارای علامت هایی برای ذرات و بخارات هستند. برای مثال A2P3 = فیلتر بخارهای ارگانیک با ظرفیت کلاس 2 و فیلتر ذرات راندمان بالا.

جمع آوری و ترجمه: سید علی سیدالنگی- ایمنی معدن تخت زیتون طبس

منابع

سازمان ایمنی و سلامت بریتانیا- تجهیزات محافظت تنفسی در کار HSG53- ویرایش چهارم- چاپ سال 2013

نانسی بویلر- 2004– سازمان ملی ایمنی و سلامت حرفه ای ایالات متحده(NIOSH)- دپارتمان خدمات انسانی و سلامت- چگونگی انتخاب تجهیزات تنفسی

از همین نویسنده در زمینو منتشر شده است : 

طبقه بندی تجهیزات از نظر مقاومت در برابر نفوذ

درباره نوسنده

سید علی سید النگی

سید علی سید النگی عضو گروه پژوهشگران زمینو، فارغ التحصیل کارشناسی مهندسی استخراج معدن از دانشگاه صنعتی شاهرود و کارشناسی ارشد حفاری نفت از دانشگاه علوم تحقیقات تهران است…+